Quantcast
Channel: Sevan Nişanyan / En son yazıları
Viewing all articles
Browse latest Browse all 680

Türkçe yazı fonetik mi?

$
0
0
>Batı dillerinden alınan kelimelerin Türkçe fonetik imlaya göre yazılması muhtemelen eski yazıdan kalma bir alışkanlıktı. Türkçeye Arapça ve Farsçadan alınmış olan sözcükler, Türkçe telaffuzu ne olursa olsun orijinal dildeki imlaya göre yazılırken, Arap alfabesi kullanmayan Rumca, İtalyanca, Fransızca vb. dillerden alınan sözcüklerin fonetik olarak Arap alfabesine çevirilmesi teknik bir zorunluluk idi. Latin alfabesine geçildikten sonra da, teknik zorunluluk ortadan kalktığı halde, Batı dillerinden alınan kelimelerin fonetik tercümesi elli yıla yakın bir süreyle norm olmaya devam etti. 20. yy’da Fransızcadan alınan üç bini aşkın sözcüğün tamamı Türkçeleştirilmiş yazımla benimsendi. Aynı şekilde İngilizceden alınanlar da tramvay (tramway), caz (jazz), dretnot (dreadnought), futbol (football), ofsayt (offside), nakavt (knockout), blucin (blue jeans), seksapel (sex-appeal) gibi Türkçe imlaya adapte edildi.
İngilizce alıntılarda bu kuralın, 1980 ile 1985 arasına isabet eden bir tarihte, sessizce tersine döndüğünü görüyoruz. Bu tarihten sonra Türkçe kullanıma giren İngilizce kökenli kelimelerde genel kural, İngilizce imlanın korunmasıdır. Email, fast-food, network, off-road, piercing, wireless, delete, save, workshop ve benzerleri normdur. İmeyl, festfut, netvörk, ofrot, pirsink, vayrles, dilit, seyv, vörkşop… kullanılmaz, veya kullanılırsa “yanlış” olarak algılanır.
Kabul gören yazım, sözcüğün ne zaman Türkçe genel kullanıma nüfuz ettiğine ilişkin iyi bir göstergedir. Bir kamyon çeşidi olan treyler 1950’lerden beri kullanımdadır; “film fragmanı” anlamına gelen trailer Türk basınında ilk kez 1995’te görülmüştür. Aynı İngilizce sözcük Türkçeye 20. yy başlarında futbol terimi aut, 1980’li yılların ikinci yarısında moda terimi out olarak girmiştir. Türkçede 1930’lardan beri kullanılan kovboy v ile, 1980’lerde yaygınlaşan western w ile yazılır; Türkçe metinde cowboy yazımı yadırgandığı gibi, vestern yazımı da yadırganır.
İngilizce imla ile yazılan sözcüklerin diğerlerinden daha az “Türkçe” saymak için tutarlı herhangi bir neden gösterilemez. Maç (match) ya da mayın (mine) “Türkçe” sayılarak sözlüklerde yer alırken, Türkçe metinlerde onlarla yaklaşık eşit sıklıkta kullanılan email veya web sözcüklerinin “yabancı” sayılması için makul bir neden yoktur. “Top auta gitti” cümlesindeki aut Türkçe sözlüklerde yer alırken “dar yakalar bu sene out” cümlesindeki out’un dışarıda bırakılması herhangi bir tutarlı gerekçeyle savunulamaz.

Viewing all articles
Browse latest Browse all 680

Trending Articles


huddam daveti


Tekasür Suresi


"Yâ Kuddûs!" Esması Havâs ve Esrârı


Kasemi Mübelliğa


Peri44


Kuvvetli muhabbet ve aşk tılsımı


El-Mütekebbir


Papaz büyüsü


SCCM 2012 Client Installation issue


Zilhicce Ayının Namaz Duası ÖNEMLİ