Kadınların gülü

Fennez (1), Günnez (23), Minnez (13), Şennez (10), Vennez (4), Zennez (6) Türkiye’den kadın isimleri. Parantez içindeki rakamlar 2009 itibariyle Nüfus İdaresinde kayıtlı kişi sayısı. İki gün uğraştırdı ama çözdüm sanıyorum.

Baştan alalım.

Biliyorsunuz Naz ekli kadın isimleri son yıllarda hayli pop, Sevginaz, Ecenaz, Mervenaz vs.. Toplam 1372 adet Naz’lı isim sayıyoruz, toplam nüfus 241.032 kişi.

Bir şey dikkatimizi çekiyor. Nüfus bakımından Naz’lı isimlerin yüzde 95’ü  aslında on-on iki isim grubuyla sınırlı, üstelik bunlar pop filan değil hayli antika isimler.

Bunların ardından Bedirnaz, Çilnaz, Ehlinaz, Firdinaz, Nurinaz, Perinaz, Ruhinaz, Şemsinaz, Şevkinaz, birkaç yüzerden. Daha sonra, beşer onarlar seviyesinde içinden çıkılmaz bir dizi feci surette arkaik isim. Bir fikir vermesi için S ve Ş ile başlayanların TAMAMINI listeliyorum. Belli ki çoğu yukarıda andığımız  Selvinaz, Servinaz, Zülfinaz, Sehernaz ile Şehnaz, Şahinaz, Şehrinaz, Şekernaz, Şükrinaz, Şerefnaz gruplarının varyantları, ama çöz çözebilirsen:

Sahernaz, Şahfinaz, Şahsinaz, Şahvenaz, Şahzinaz, Sainaz, Salinaz, Saminaz, Sardinaz, Şarfinaz, Sarinaz, Sarınaz, Şarkinaz, Sarnaz, Satinaz, Saydanaz, Saydinaz, Saydınaz, Sayınnaz, Saynaz, Sazinaz, Sebbinaz, Sebinaz, Şebinaz, Sebunaz, Seçimnaz, Seçkinaz, Seçminaz, Sedanaz, Sedefnaz, Sedirinaz, Sedirnaz, Şefinaz, Şefinnaz, Sefnaz, Şefnaz, Şefrinaz, Şeftinaz, Şefyinaz, Seharnaz, Sehelnaz, Şehfinaz, Sehilnaz, Sehinaz, Sehlinaz, Şehminaz, Şehninaz, Sehunaz, Sehvinaz, Şehvinaz, Şehynaz, Sekbinnaz, Sekinaz, Sekirnaz, Seknaz, Şeknaz, Seleknaz, Selenaz, Selginaz, Selgünaz, Selnaz, Semennaz, Semihanaz, Seminaz, Şeminaz, Senaz, Senfinaz, Şenginaz, Şenkinaz, Şenonaz, Senvinaz, Şerafnaz, Serahnaz, Serenaz, Serennaz, Serginaz, Şeriknaz, Serinnaz, Serkinaz, Şerkinaz, Serknaz, Serlünaz, Sertinaz, Seşgünaz, Şeşminaz, Şeşmünaz, Sevcinaz, Sevilnaz, Sevimnaz, Seydinaz, Şeyhinaz, Seyidenaz, Seytinaz, Şifanaz, Şifenaz, Sıharnaz, Sihrinaz, Şikarnaz, Sılanaz, Şişminaz, Sitihnaz, Sitilnaz, Sitirknaz, Sittinaz, Şivenaz, Şiynaz, Şiyvenaz, Şöfernaz, Şöhretnaz, Sorunaz, Söygunaz, Sözgünaz, Sudenaz, Süfenaz, Şufenaz, Şüfenaz, Suhnaz, Sührinaz, Şüknaz, Sulhinaz, Sunaz, Şunaz, Suphinaz, Süphinaz, Sütfinaz.

Geriye kalan Tuğçenaz, Mervenaz, Ecenaz, Edanaz vs. grubu devede kulak bile değil. Hepsi iki yüze yakın isim, nüfus toplamı bini bulmaz.

Demek ki pop filan şöyle dursun, son derece antika bir kültür katmanı ile karşı karşıyayız. Belli ki bu isimlerin anlamı yaşayan dilde çoktan unutulmuş, gelenek yaşlı bir ağaç gibi dallanıp budaklanmış, her çağda ve yörede çeşitli bozulmalara uğrayıp yüzlerce varyasyon üretmiş. Genel kural: Bir isim ne kadar çok yazım ve telaffuz biçiminlere sahipse o kadar eskidir.

Kaynağı ne bu adların?

Şunu fark ediyoruz. Naz’la biten tüm adların nas’lı varyantları var. Binnas, Hayrinas, Şehrinas, Bedrinas vb. Bu normal bir şey değil. Bildiğimiz nazsözcüğünün nas diye telaffuzuna hiçbir yerde tanık olmadım. Sakın inas(“kadın”) olmasın?

Sonra jeton düşüveriyor. Tabii ya!

Bedrinaz =     Bedrünnisa                  “kadınların dolunayı”

Durdunaz =   Dürrinisa                      “kadınların incisi”

Fahrinaz =     Fahrünnisa                   “kadınların övüncü”

Ferdinaz =     Verdünnisa                  “kadınların gülü”

Gülnaz =        Gülinisa                        “kadınların gülü”?

Hayrinaz =     Hayrunnisa                  “kadınların hayırlısı”

Mihrinaz =     Mihrünnisa                  “kadınların güneşi”?

Nurinaz =       Nurinisa                       “kadınların ışığı”

Sadinaz =       Sa’dünnisa                    “kadınların mutluluğu”

Selvinaz =      Servinisa?

Şehrinaz =     Şehrünnisa                   “kadınların şahı”?

Şemsinaz =    Şemsünnisa                 “kadınların güneşi”

Tacinaz =       Tacünnisa                    “kadınların tacı”

Soru işareti koyduklarımın yorumundan hala tam emin değilim. Gül ve serv/selvi Farsça, mihr ve şah/şehr de Farsça gibi görünüyor, oysa diğerleri has Arapça isim tamlamaları. Acaba o Farsça olanların altında saklı başka bir katman daha mı var? Mesela Gülnaz adının neden Gülbinaz, Gülminaz, Gülvinaz şeklinde sayısız varyantı kullanılıyor. Aslı başka bir şey iken güle mi uydurulmuş?

İki isim beni şimdilik aşıyor. Biri Safinaz. “Pek nazlı kızımız” gibi bana bir anlamı olmadığı şüphesiz. Acaba Selvinaz’ın bir varyantı mıdır? Diğeri Binnaz. Bu da Türkçe 1000 olamaz,  çıkarın aklınızdan. Bir kere Türkçe isim değil, Araplarda ve Kürtlerde de var. Ayrıca adın Behinaz, Bihnaz, Beynaz gibi varyantları hayli yaygın. Altta yatan sözcük nedir acaba?

Sonra, 324 örneği olan Beşbinnaz adını ne yapacağız? Kızcağız doğar doğmaz pazarlığı beş binden açmışlar mı diyeceğiz? Yoksa Arapça ve Farsça sözlüklerden gün yüzü görmemiş sözcükler mi arayacağız?